Hoe vaak loop jij 7 kilometer in de schoenen van een ander? Die vraag staat centraal tijdens de Landelijke dag Samen Kansrijk en Gezond op donderdag 18 april 2024. Hoe vaak verplaats jij je in de ander – en dan niet zomaar even, maar voor de lange adem? Initiatiefnemers, panelleden, onderzoekers, ervaringsdeskundigen, ambtenaren en nog veel meer samenwerkingspartners komen bijeen om de rode draad te vinden.
Het zonnetje schijnt, de locatie is prachtig en de energie zit er vanaf het begin goed in dankzij de ijsbrekers van moderator Eva Eikhout. Eerst: vind iemand met dezelfde schoenmaat en zoek een overeenkomst en verschil tussen jullie. Daarna: stap naar een kant van de zaal om te laten zien of je het eens of oneens bent met stellingen als ‘Als je iemand wil helpen, moet je je volledig kunnen inleven in de ander’ of ‘Ik durf altijd aan de ander te vragen wat die nodig heeft’. Er komen meteen interessante gesprekken op gang.
Dat is mooi, want die gesprekken zijn natuurlijk juist het punt van deze dag. In de plenaire zaal vertelt Katinka Visscher, strategisch verbinder van Samen Kansrijk en Gezond, dat we samen willen terugblikken en vooruitkijken. Het programma heeft nu drie van de tien jaar gelopen – tijd om pas op de plaats te maken en goed naar elkaar te luisteren. Welke lessen hebben we geleerd? Moeten we bijsturen? Wat zijn de verwachtingen vanuit de verschillende partijen?
Dit soort vragen beantwoorden we niet alleen. Sinds vorige week werken we samen met onderzoekspartijen SevenSenses en Purpose. Wilma van der Vlegel (SevenSenses) en Jonathan Fink-Jensen (Purpose) vertellen hoe zij ons door middel van participatief actieonderzoek, impactonderzoek en strategisch onderzoek helpen aan inzichten.
Lees verder onder de afbeelding –>
Bij binnenkomst heeft iedereen een stuk rode draad gekregen. De reden daarvoor wordt nu duidelijk. Wilma vertelt ons over het verhaal van de blinden en de olifant. Iedereen ziet, hoort, ervaart een situatie anders. En heeft daardoor als het ware een eigen stukje werkelijkheid. Pas als je die aan elkaar knoopt, zie je met z’n allen het hele plaatje.
We willen de ervaringen van alle partijen dan ook met elkaar in verbinding brengen. Dus vragen we: wat is voor jouw organisatie, binnen jouw gebied belangrijk? Bij die vraag springen mensen op. Mooi om te zien dat iedereen vol ideeën zit en die graag wilt delen. Samen Kansrijk en Gezond in de Schilderswijk bijt het spits af, waarna onder andere Gezond opgroeien met perspectief (Tilburg), Dörpsverstaarkers in Het Hogeland, Plan van écht anders aanpakken (Amersfoort), Gezonde Wijkaanpak in gemeente De Fryske Marren, en Samen doen en leren in Deventer volgen. Elk borduurt voort op de input van de ander. Zo ontstaat een mooie lijn met allerlei inzichten.
Na een korte koffiepauze – die we allemaal goed konden gebruiken na zo’n enerverende sessie – komen Eline Schievink en panelleden Astrid Philips en Mohamed Salat Abdulahi van het Gezinspanel aan het woord. Ze vertellen over hoe belangrijk het is om ruimte en vertrouwen te geven aan de mensen om wie het gaat, zodat er verandering kan ontstaan. Dat betekent bijvoorbeeld mensen digitale vaardigheden aanleren, oplossingen afstemmen op de behoeften in het gebied, en waarde hechten aan wederkerigheid.
Mohamed drukt ons op het hart dat empathie hierin hét cruciale onderdeel is. Je moet je kunnen inleven in de ander. Dat kun je leren, ook als het nu nog niet altijd lukt of er soms dingen in de weg staan. En daarover heeft ook de volgende spreker een mooi verhaal.
Stadspredikant Tim Vreugdenhil neemt ons mee in de Bijbelse parabel van de barmhartige Samaritaan. Waarom helpen we de ander niet altijd? Tim vertelt over dingen die ons soms in de weg staan als het gaat om empathie. Onhandigheid, angst, ons eigen volle hoofd. Maar empathie is een buikemotie. Luister dus naar dat onderbuikgevoel en sta elke dag open voor het onverwachte, geeft Tim ons mee. Durf fouten te maken, maar blijf de ander opzoeken. Je empathisch vermogen trainen is een kwestie van oefenen, oefenen, oefenen.
Leestip van Tim: David Brooks, ‘De kunst van het kennen’
We hebben het veel over je inleven in de bewoner, maar ook de ambtenaar verdient empathie. Sterker nog: je verplaatsen in de schoenen van de ambtenaar en je verhaal daarop aanpassen, is de sleutel tot succes – zo vertelt Jonathan Berg, medisch antropoloog met specialisatie in narratief onderzoek. Jij overtuigt de ambtenaar, de ambtenaar overtuigt de juiste instanties.
Het kan makkelijk zijn om de ambtenaar als obstakel of zelfs als vijand te zien. Een symbool voor de bureaucratie die het je lastig maakt. Terwijl jullie uiteindelijk hetzelfde willen: het probleem oplossen. En als je die gemeenschappelijkheid opzoekt, elkaar als partner ziet, dán komt er verandering.
Na zoveel inspirerende sprekers, staan de deelnemers te springen om zelf aan de slag te gaan. De groep breekt op in twee aparte ruimtes. In de eerste groep denken we na over opschalingsbewust ontwerpen van projecten, onder leiding van Wouter Kersten – projectleider Duurzame ontwikkeling en opschalingsbewustzijn bij Platform31. Als je meer impact op meer mensen wil maken, hoe pak je dat dan vanaf het begin goed aan? Meer mensen betekent meer diversiteit, meer verschillende wensen en belangen. Opschalen is dus meer dan zomaar ‘hetzelfde, maar dan groter’. Wouter vertelt meer over impact vergroten in dit interview, samen met projectleider Trèske Heere en ervaringsdeskundige en sleutelfiguur Grace Brok.
In de andere ruimte leidt Wilma van SevenSenses een groep in een ‘mini-onderzoek’. Op een hypothetische onderzoeksvraag wordt volop gebrainstormd. We zoomen met name in op de huidige situatie: wat is de gezamenlijke uitdaging? Twee groepjes komen tot hele verschillende uitkomsten: waar de een dacht aan mogelijkheden binnen de huidige situatie, heeft de ander zich gericht op erkenning van huidige obstakels. Beide onmisbare aspecten. Mooi om te zien hoe andere perspectieven ook tot andere resultaten leiden. Juist daarom is het zo belangrijk met elkaar in gesprek te blijven.
Lees verder onder de afbeelding –>
Vandaag hebben we weliswaar geen letterlijke 7 kilometer afgelegd, maar we hebben een weelde aan verschillende verhalen en inzichten voorbij horen komen. Wat hebben we daarvan geleerd? Hoe gaan we daarmee verder in Samen Kansrijk en Gezond?
Met zoveel enthousiaste mensen en waardevolle ideeën lijkt het haast onmogelijk om één rode draad te vinden, maar het sleutelwoord van de dag is toch wel ‘empathie’. Luisteren naar je onderbuikgevoel, echt het perspectief van de ander verkennen, en zo een gezamenlijke droom ontdekken en daaraan vasthouden. Daar gaan we voor!
Heb je deze bijeenkomst gemist? Of sta je alweer te popelen? De volgende editie van de Landelijke dag staat al gepland voor 17 oktober 2024. We hopen je daar (weer) te zien!