Wanneer weet je iets voldoende zeker?

mei 2023

‘Bij het inkopen van een zorg- of preventiedienst wil de verantwoordelijke bij de zorgverzekeraar of gemeente zekerheid dat die inderdaad het gewenste resultaat gaat opleveren. En vervolgens blijkt het ontbreken van absolute zekerheid, als dat goed uitkomt, een reden om niet te hoeven inkopen. Dat bracht me bij de vraag: wanneer weet je iets eigenlijk zeker? En nog belangrijker: wanneer ben je zeker genoeg?

Zekerheid zoeken is een illusie

Op het blog Mainzer Beobachter lees ik dat het volkomen simpel is als je Skepsis-aanhanger bent: ‘Of een overtuiging nu berustte op traditie en geloof, op waarneming of op het verstand, het is volgens hen allemaal onbetrouwbaar.’ Niets is zeker en zekerheid zoeken is een illusie. Da’s mooi als je je bezighoudt met theoretische denkoefeningen, maar hoe zit dat dan in het echte leven?

De best passende keuze

Twijfelen, wikken en wegen, het bekijken van een andere kant, het helpt zeker bij het komen tot de best passende keuze. En je hebt niet áltijd een mening nodig. Maar uiteindelijk moet je om een doel te bereiken wel keuzes maken. Voor mij, als directeur/bestuurder van FNO, betekent het dat ik moet kiezen aan welke maatschappelijke vraagstukken we werken en aan welke niet. Tot die keuze kom ik natuurlijk niet in mijn eentje, maar de knoop doorhakken, is onderdeel van mijn rol. Bij het doorhakken van zo’n knoop zijn er veel onzekerheden. En zelfs al zouden we op het moment zelf alles zeker weten, haalt de toekomst ons weer in, omdat zowat elk van die zekerheden morgen onderuit gehaald kunnen worden.

Anders of vertrouwd

Vroeger dacht ik dat we stevig moesten inzetten op het aantonen van de effecten, of nog beter: rendementen, van wat zou helpen bij het vergroten van kansen voor mensen in kwetsbare situaties. Als maar voldoende duidelijk was wat het een organisatie, de overheid en/of de maatschappij opleverde, dan werd dit vanzelf de nieuwe gouden standaard. En zou het dus worden ingekocht of verankerd in wet- en regelgeving, want wie zou er dan tegen kunnen zijn? Helaas blijkt het niet zo te werken. Kijk maar naar de zorg, waar bijvoorbeeld al heel lang prachtig is aangetoond dat het werken met een specialist ouderengeneeskunde in de eerste lijn fijn werkt voor de betrokkenen en meer oplevert dan het kost. Toch blijft de inkoop daarvan ver achter bij de vraag en erg moeizaam verlopen. Iets dat anders is dan anders, lijkt meer zekerheden te vragen dan het bekende en vertrouwde.

Paarse krokodillen

Wat we kunnen doen om dit tij te keren, weet ik eerlijk gezegd niet. Natuurlijk gaat dit niet om die ene zorginkoper of ambtenaar die de dienst al dan niet inkoopt, maar ook om de persoon die het beleid voorbereidt waar de bestuurder over besluit. En over de overheersende reactie om bij onzekerheden extra data te gaan verzamelen, analyses te doen, controles uit te voeren en vervolgens paarse krokodillenstempels uit te delen.

Wat denk ik dan wel zeker te weten? Gelukkig toch wel iets. In maart schreef ik over onze zoektocht naar een nieuw woord voor ervaringsdeskundige en ervaringsdeskundigheid. Echt zeker is het niet, maar op dit moment gaan we er van uit dat we daar geen nieuw woord voor vinden. En dat is prima. We hebben wel de woorden gevonden om beter te kunnen uitleggen hoe we bij en vanuit FNO omgaan met het inzetten van de kennis en ervaring van de mensen om wie het gaat. Binnenkort zie je dat dus nog duidelijker terug op onze website. Dat is zeker!’

Ann Kusters
Directeur/bestuurder FNO

Meer geleerde lessen?