'Laaggeletterdheid is van gewicht'

Laaggeletterdheid is van gewicht: de huisarts helpt

Omschrijving

Vilans en Pharos hielpen drie huisartspraktijken in Utrecht, Arnhem en Kerkrade bij het herkennen van laaggeletterdheid bij hun patiënten, bij het vinden van passende aanpassingen en gespreksvaardigheden in de praktijken, en geschikte leefstijlinterventies voor bewegen en afvallen voor deze doelgroep.

Om de zorgverleners te ondersteunen werd daarnaast de bestaande handreiking ‘Aandacht voor zelfmanagement én gezondheidsvaardigheden’ in deze praktijken getest en geactualiseerd.

Kijkje in de keuken

‘Zelfmanagement-ondersteuning gaat om mensen helpen keuzes te maken en meer grip te krijgen op het leven met ziekte x.’
Lees het interview met projectleider Jeanny Engels.

Integrale aanpak

De doelgroep kenmerkt zich door specifieke problemen die een goede leefstijl in de weg kunnen staan. Dit project ging met de zorgverleners en laaggeletterden per huisartsenpraktijk op zoek naar deze belemmeringen. De integrale aanpak richtte zich op schuldhulpverlening, passende en toegankelijke leefstijlinterventies, of het creëren en versterken van het sociale netwerk.

Samenwerking

Een ervaringsdeskundige was co-trainer en zorgverleners deden oefeningen en rollenspellen met deze persoon. Deze ervaringsdeskundige en enkele laaggeletterde cliënten waren bij het volledige traject betrokken. Nog niet eerder is voor deze doelgroep zo gericht samengewerkt door zorgverleners.

Doel

Samen met de drie huisartspraktijken en hun belangrijkste samenwerkingspartners ontwikkelde Vilans voor elke praktijk een integrale aanpak om te komen tot meer zelfmanagementvaardigheden, meer bewegen, afname van gewicht en betere ervaren gezondheid bij laaggeletterde volwassenen met overgewicht.

Resultaten

‘Fijn om te merken dat de praktijk moeite voor ons doet, dat ze ons beter willen begrijpen en rekening met ons houden.’

44 Laaggeletterde patiënten hebben deelgenomen aan de onderzoeksgroep. Een veel grotere groep laaggeletterde patiënten is bereikt met alle maatregelen en aanpassingen die vanuit het project zijn doorgevoerd om de drie praktijken toegankelijker te maken voor laaggeletterden.

• Zorgverleners zijn alerter en signaleren laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden eerder. Ze gaan het gesprek aan met patiënten en passen hun zorg en ondersteuning aan.
• Zorgverleners vragen nieuwe patiënten naar hun opleiding en werkervaring om vanaf het begin zo te communiceren dat zorgverlener en patiënt elkaar begrijpen.
• De inrichting van de wachtkamer en de bewegwijzering in de praktijken zijn aangepast. Dit geeft zowel de patiënten als de zorgverleners rust en duidelijkheid.
• De praktijken werken samen met zorgverleners buiten de praktijk om laaggeletterde mensen met overgewicht te helpen bewegen en afvallen, en te attenderen op waar zij hun taal- en computervaardigheden kunnen vergroten.
• Zorgverleners zien de meerwaarde van de participatie van patiënten bij het ontwikkelen van oplossingen en patiënten merken dat hun inbreng op prijs wordt gesteld. De zorgverleners en patiënten hebben de intentie uitgesproken om samen te blijven optrekken.

Hoe verder?

In de drie huisartspraktijken hebben zorgverleners afspraken gemaakt over hoe ze zelfmanagement bij patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden blijven ondersteunen en met welke disciplines ze hiervoor binnen en buiten de muren van de praktijk samenwerken. Nieuwe activiteiten zijn in ontwikkeling.

De Handreiking zelfmanagement is geactualiseerd. Gezondheidscentra en huisartspraktijken kunnen ermee aan de slag om hun zorg en ondersteuning goed aan te laten sluiten op laaggeletterde mensen en mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden.

Download hier de ontwikkelde Handreiking zelfmanagement

Download hier het adviesrapport Aandacht voor gezondheidsvaardigheden in de huisartsenzorg

Download hier nog meer tools, zoals gesprekshulpmiddelen en voorlichtingsmaterialen