Al vijf jaar geven ze jongvolwassenen een stem. Duo-voorzitters Noaz Asbroek en Leon van der Aa werkten samen om jongeren met mentale uitdagingen niet alleen te betrekken, maar ze écht mee te laten beslissen in het programma GeestKracht van FNO. Op de relevante momenten. ‘Want alleen dan voel je je belangrijk, gehoord en voeg je ook echt iets toe.’
‘Vroeger was ik bang voor jou,’ zegt Noaz. Noaz Asbroek is, samen met Leon van der Aa, duo-voorzitter van Team Geestkracht. En je leest het goed: deze twee kennen elkaar al veel langer – al vanaf de middelbare school om precies te zijn. En dat was, zoals Leon het zelf omschrijft, niet zijn ‘meest glamoureuze periode’.
Een understatement. Leon zat in die tijd op dagelijkse basis aan verdovende middelen. Zijn gevoeligheid voor verslaving in combinatie met nare levensgebeurtenissen zorgden ervoor dat hij steeds verder verstrikt raakte. Hij ziet de diepste dalen en pleegt roofbouw op zichzelf. Met veel hulp weet hij zich in 2017 uit dit moeras te trekken. Het lukt hem zelfs weer om te gaan studeren en Leon stapt een vervolgopleiding in. In de maatwerkklas van het MBO komt hij Noaz opnieuw tegen.
‘Ik was onder de indruk van jouw openheid en de inzichten die jij deelde over jouw pad,’ zegt Noaz tegen Leon. Noaz heeft dan zelf ook een pad bewandeld. Opgegroeid bij ouders met psychische klachten, draaien de rollen thuis al snel om. Wanneer daar op zijn 17e traumatische ervaringen bij komen, ontwikkelt hij PTSS en stapt ook hij de hulpverlening in.
Toen er, na verschillende hulpverleners, één ervaringsdeskundige was die Noaz veel vertrouwen gaf, krabbelde ook hij weer op. Noaz ging aan het werk bij Stichting MIND en even later kwam Team Geestkracht op zijn pad.
Noaz werd in 2020 voorzitter van Team Geestkracht. Maar wat is Team Geestkracht precies? ‘Het is een groep van 25 tot 30 jongvolwassenen die totaal verschillend zijn, maar wel ervaring hebben met hulp op het mentale vlak.’ De duo-voorzitters vormen samen met al deze jongeren een panel. Een panel dat is opgezet om de mensen om wie het gaat echt een stem te geven en ze mee te laten denken en beslissen over de projecten die de afgelopen vijf jaar ondersteund werden door GeestKracht.
En dat het gelukt is om ze te laten meebeslissen, daar zijn ze allebei het meest trots op. Leon: ‘Bij het beoordelen van een aanvraag zijn drie partijen betrokken: het programmateam, de programmacommissie en wij, van Team Geestkracht. En onze stem telde echt gelijkwaardig mee. Ook bij de andere onderdelen van het programma.’
Leon begon op verzoek van Noaz – ‘ik wilde hem erbij hebben’ – als panellid, vervolgens werd hij stagiair, maar pakte eigenlijk heel snel voorzitterstaken op. Deze werden twee jaar geleden geformaliseerd, en toen mocht hij zich officieel duo-voorzitter noemen.
In Team Geestkracht is wat verloop geweest. Sommige panelleden stopten en er kwamen weer nieuwe bij. Noaz: ‘Het mooist is het eigenlijk wanneer panelleden aangeven dat ze geen tijd meer hebben, omdat het zo goed met ze gaat. Bijvoorbeeld omdat ze een druk sociaal netwerk hebben opgebouwd of omdat ze een studie of een baan hebben gevonden.’
In de afgelopen vijf jaar is veel geprobeerd en geëxperimenteerd rondom Team Geestkracht. Dat leidt tot toffe inzichten, aldus Noaz. ‘We hebben echt allerlei uitersten geprobeerd. Bijvoorbeeld om Team Geestkracht overal bij te betrekken, nou dat werkte niet.’ Wanneer hielden jullie de jongeren van Team Geestkracht dan bewust even op afstand? ‘Nou, bij een vergadering van de programmacommissie bijvoorbeeld,’ vertelt Leon. ‘Als ze daar alleen maar bij zitten en er over hun hoofd heen wordt gepraat, gaan ze naar huis met het idee: wat is mij nu overkomen?’
Noaz gaat verder: ‘Maar wanneer we ze nergens bij betrekken, werkt het natuurlijk ook niet. Het inzicht is dus dat de middenweg het beste werkt, maar dat je die middenweg enkel kan vinden door ook de twee uitersten te hebben ervaren.’ Het sleutelwoord is relevantie, aldus Noaz. ‘Is het relevant dat jij aanwezig bent en hoe kun jij dan je bijdrage leveren? Want alleen dan voel je je belangrijk, gehoord en voeg je ook echt iets toe.’
Leon en Noaz vormen een goed op elkaar ingespeeld team. Waar Noaz zich focust op de panelleden en incheckt hoe het met iedereen gaat, duikt Leon op bij alle netwerkevents van het programma en de partners. Het is een tweedeling die ze goed past.
Op dit moment is het voor Noaz ook moeilijk om te reizen. ‘Mijn PTSS komt echt weer om de hoek kijken. Dan slaap ik slecht, want ik heb nachtmerries en heb ik onder andere daardoor minder energie. En dan lukt het me minder goed om veel prikkels te verwerken of met triggers om te gaan.’
Dat Noaz dit zegt, maakt Leon enorm trots. ‘We denken vaak dat herstellen het allerbelangrijkste is, maar volgens mij is het veel krachtiger om goed naar jezelf te kunnen luisteren. Dus niet je kop in het zand steken én echt luisteren naar jezelf. Dat jij dit doet en zegt: “dit lukt nu even niet”, maakt mij echt trots op jou.’
Bij Noaz rommelt het eventjes, maar herstel is dan ook geen lineair proces. En inmiddels is de weg omhoog ingeslagen met de komst van hulphond Loek. ‘Die helpt mij enorm.’ En daarbij zet Noaz ondertussen prachtige stappen met zijn werk en Team Geestkracht. Waar hij ook na vijf jaar GeestKracht bij betrokken blijft.
Wat denken deze duo-voorzitters dat er nog meer nodig is om de mentale gezondheid van jongvolwassenen te verbeteren? Leon: ‘Enorm veel. Er zijn zoveel problemen voor jongeren met mentale problemen. Denk aan het vinden van een eigen woonplek, de wachtlijsten, het helder hebben waar ze de juiste hulp kunnen vinden. Wanneer een jongvolwassene met die hulp zelf de verantwoordelijkheid durft te pakken, zet je echt een grote stap.’
Noaz: ‘Het is zo belangrijk dat er iemand naast je staat en met je meeloopt en bij wie je kunt inchecken of die bij jou incheckt. Is zo’n persoon – een professional, een vriend, een ouder – er niet in je leven, dan blijft het allemaal alleen in jouw hoofd zitten en wordt het mogelijk nog groter én eenzamer.’
Genoeg uitdagingen nog. Hier spreken twee mensen die helemaal in hun rol gegroeid zijn. Het warme Team Geestkracht, geleid door deze duo-voorzitters, kan met recht het hart van het programma worden genoemd.
Benieuwd naar de impact van GeestKracht?